Bergische andersdenkenden en pioniers uit het dal van de Wupper
Wat Friedrich Engels en de industrialisatie met elkaar verbindt
Bergische verhalen – oersaai? Vervelend? Allerminst. „Wuppertal is de pioniersregio van Duitsland“, zegt dr. Lars Bluma. En hij kan het weten. Als hoofd van het Zentrum für Stadtgeschichte und Industriekultur in Wuppertal is hij de bewaker van de stadsverhalen in de Bergische metropool.
Op dit moment heeft de historicus zijn handen vol. Want in 2020 viert de beroemdste zoon van de stad, Friedrich Engels, zijn 200e geboortedag. De voorbereidingen zijn in volle gang. Zo worden het Engelshaus en het Museum für Frühindustrialisierung (museum van de vroege industrialisatie) opnieuw ontworpen en omgebouwd. Er staat van alles te gebeuren in het jubileumjaar, verraadt Lars Bluma. Hij is er vooral trots op dat behalve instanties en verenigingen ook de bewoners van de stad vol enthousiasme aan de feestelijkheden deelnemen.
Op het Europese continent geldt het Bergische Land als de wieg van de industrialisatie. En daar ligt Wuppertal middenin. „De stad ademt de geschiedenis van de industrialisatie“, zegt Lars Bluma. Door de grote hoeveelheid gedenktekens, aldus de historicus, kan men tegenwoordig nog in alle hoeken en gaten zien wat de zoon van de fabrikant in zijn jeugd in Barmen heeft gedreven.
Friedrich Engels was weliswaar de meest bekende Wuppertaler, maar hij was ook omstreden, zegt Bluma. En hij voegt eraan toe: „Misschien kunnen wij nu nog ontdekken wat Friedrich Engels ons nu nog te zeggen heeft.“
Denker, doener, Wuppertaler: Zo luidt het motto van het Engels-jaar. De revolutionair wordt feestelijk herdacht en geëerd. Tegelijkertijd wordt zijn werk kritisch onder de loep genomen. In theaters, werkplaatsen en zalen, maar ook in straten en op pleinen.
Samen met zijn reisgenoot Karl Marx schreef Engels het ”Communistische Manifest”. Tot op de dag van vandaag één van de meest invloedrijke geschriften. Anders dan Karl Marx heeft hij als textielfabrikant de industrialisatie van dichtbij meegemaakt. En zijn eigen ervaringen met de groei van het kapitalisme in de 19e eeuw opgedaan. Hij stond midden in het leven. Tientallen jaren lang leidde Engels de familiebedrijven in het Engelse Manchester. Tegelijkertijd werkte hij aan de theorie en praktijk van de arbeidersbeweging. Daardoor heeft hij enkele praktische componenten in de toelichting op het socialisme en communisme ingebracht, vertelt Lars Bluma.
Wie meer over Friedrich Engels wil weten, moet zeker een bezoek brengen aan de bijzondere tentoonstelling in Barmen. Net als in het Engelshaus, dat op 28 november 2020 wordt heropend, waar men ook vele interessante facetten uit de verschillende levensfasen van de Wuppertaler kan vinden en die nauw met zijn werk verbonden zijn.
Engels moet men echter altijd in de historische context van de industrialisatie zien en niet als persoon op zich, adviseert Lars Bluma. En in het Museum der Frühindustrialisierung (museum van de vroege industrialisatie), vertelt hij verder, vindt men heel veel over de pioniersregio, die zo kenmerkend voor Engels was.
De vroege industrialisatie heeft in het Bergische land vele sporen nagelaten, die men nu nog steeds terug kan vinden. De unieke regio ziet de historicus als zijn industrieel-culturele erfgoed. Bergische denkers, knutselaars en pioniers hebben een belangrijke bijdrage aan de industriële revolutie geleverd. Deze schat is de moeite van het bewaren waard, aldus de museumdirecteur.
Informatie
Zentrum für Stadtgeschichte und Industriekultur - Friedrich-Engels-Haus en Museum für Frühindustrialisierung
Engelsstr. 18
D-42283 Wuppertal
Tel. +49 (0) 202 / 5 63 43 75 oder 5 63 64 98
E-Mail: ankerpunkt@stadt.wuppertal.de
Internet: www.historisches-zentrum-wuppertal.de
